ΑΡΘΡΑ
Η Γνώμη του Παιδιού στην Άσκηση του Δικαιώματος Επικοινωνίας
Σύμφωνα με το Άρθρο 17(1) του περί Σχέσεων των Γονέων και Τέκνων Νόμου «ο γονέας με τον οποίο δε διαμένει το τέκνο διατηρεί το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας με αυτό.» Το Άρθρο 17(2) αναφέρει ότι σε περίπτωση διαφωνίας στην άσκηση του εν λόγω δικαιώματος, τότε η απόφαση θα ληφθεί από το Δικαστήριο. Φυσικά, στην απόφαση του Δικαστηρίου θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πρόνοιες του Άρθρου 6(3) του Νόμου το οποίο αναφέρει ότι:
«Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου και στο βαθμό που μπορεί να αντιληφθεί, πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του πριν από κάθε απόφαση σχετικά με τη γονική μέριμνα, εφόσο η απόφαση αφορά τα συμφέροντα του.»
Ουσιαστικά, με βάση το Άρθρο 6(3) το Δικαστήριο οφείλει να ακούσει το παιδί. Επιπλέον, σύμφωνα με το περί Κηδεμονίας Ανηλίκων και Άσωτων (Τροποποιητικός) Διαδικαστικός Κανονισμός του 1972, το Δικαστήριο διορίζει Λειτουργό Ευημερίας και υποβάλλει έκθεση στο Δικαστήριο για να έχει ενώπιον του στοιχεία για να αποφασίσει σε ποιο γονέα θα δώσει τη γονική μέριμνα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει τρόπος το δικαστήριο να έχει προσωπική συνέντευξη με το παιδί και αν το δικαστήριο διαπιστώσει ότι το παιδί είναι ώριμο οφείλει να το ακούσει. Μπορεί να μην υπάρχουν κανόνες θεσμοθετημένοι πώς γίνεται αυτή η συνομιλία αλλά η εμπειρία του δικαστή δείχνει ότι πρέπει να κάνει το παιδί να νιώθει άνετα και έτσι να δει εάν έχει επηρεαστεί από την μητέρα του ή το πατέρα του.
Η έκθεση του γραφείου ευημερίας πρέπει να είναι λεπτομερή ούτως ώστε το Δικαστήριο να μπορεί βασιστεί στη μαρτυρία η οποία εμπεριέχεται στη γραπτή έκθεση.[1] Παρόμοια πρόνοια υπάρχει στο ελληνικό δίκαιο, όπου η υποχρέωση του Δικαστηρίου να ακούει το παιδί, καλύπτει και την περίπτωση εκδίκασης αίτησης για «ασφαλιστικά μέτρα», διαδικασία που αφορά στην έκδοση ενδιάμεσης προσωρινής θεραπείας όπως είναι η ενδιάμεση προσωρινή θεραπεία στο κυπριακό δίκαιο. [2]
Στην υπόθεση Γ.Δ. v. Α. Β., Έφεση Αρ. 2/2022 ο Ανώτερος Δικαστής Δ. Μαλαχτός ανάφερε ότι:
«Στην απουσία εξαιρετικών και ακραίων περιστάσεων που υπαγορεύουν άλλη κατάληξη, τα παιδιά πρέπει να έχουν επικοινωνία με το γονέα τους με τον οποίο δεν διαμένουν, γιατί αυτό είναι το επιστημονικά αποδεδειγμένο και κατά γενική ομολογία συμφέρον τους, να διατηρούν δηλαδή επαφή μαζί του. Το ζήτημα δεν είναι η πρόσκαιρη προτίμηση του παιδιού, αλλά το συμφέρον του. Δεν είναι ζήτημα κατά πόσο το παιδί δεν αρέσκεται στην επικοινωνία γιατί διαταράσσεται το πρόγραμμα ή οι συνήθειες του, ή γιατί ο γονιός αυτός δεν μπορεί να προσφέρει ανάλογες ανέσεις ή αναψυχή ή δεν είναι διασκεδαστικός ή είναι αυστηρός ή επικριτικός μαζί του…»
ΔΙΑΤΑΓΜΑ: Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε δικαίωμα εξεταζόμενο από τη σκοπιά του προσώπου εναντίον του οποίου στρέφεται συνιστά υποχρέωση. Δε νοείται συνεπώς ρύθμιση της άσκησης του δικαιώματος προσωπικής επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δε διαμένει το τέκνο από το Δικαστήριο χωρίς επιβολή αντίστοιχης υποχρέωσης στο πρόσωπο του γονέα με τον οποίο το τέκνο διαμένει. Μόνο έτσι ο πρώτος θα έχει τη δυνατότητα ν΄ απαιτεί την εκπλήρωση συγκεκριμένης πράξης από το δεύτερο. Κατ’ επέκταση, το Δικαστήριο σε περιπτώσεις διαταγμάτων προσωπικής επικοινωνίας προστάζει τον γονέα ο οποίος φυλάσσει το τέκνο να προβαίνει σε συγκεκριμένη πράξη, σε συγκεκριμένο τόπο και σε συγκεκριμένο χρόνο.[3] Έτσι, σε περίπτωση παράβασης του διατάγματος το Δικαστήριο εφαρμόζοντας τις πρόνοιες του Άρθρου 42 του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, δύναται να διατάξει φυλάκιση και/ή πρόστιμο στο γονέα ο οποίος παραβαίνει το διάταγμα για προσωπική επικοινωνία.
[1] Γ.Δ. v. Α. Β. έφεση Αρ. 2/2022 (σχ. 1/2022)
[2] Το εδάφιο (4) του Άρθρου 1511 του Αστικού Κώδικα της Ελλάδας, όπως αντικαταστάθηκε με το ν.4800/2021 προνοεί ότι: «Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του, πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα και τα συμφέροντά του». Προηγουμένως το Άρθρο προνοούσε ότι «Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του, πριν από κάθε απόφαση εφόσον η απόφαση αυτή αφορά τα συµφέροντά του».
[3] Σταύρου Μιχαήλ Ιακώβου v. Tarasyuk Lyudmyla, Αρ. Αίτηση 149/07.
Το άρθρο αυτό δεν αποτελεί νομική συμβουλή. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον κ. Αναστάση Αναστασίου στο aanastasiou@dhadjinestoros.com
